کامپوزیت چیست و چه کاربردی دارد

کامپوزیت نوعی ماده خمیری شکل از جنس رزین است که در دندانپزشکی بسیار کاربرد دارد. استفاده از این مواد بسیار سریع و آسان بوده به همین دلیل این قابلیت ها کامپوزیت را به یک انتخاب مناسب برای ترمیم مشکلات دندان مانند شکستگی، پرکردن حفره دندان، برطرف‌کردن لکه و زردی، رفع ناصافی و نامرتبی دندان و پر کردن فاصله‌ی بین دندان‌ها تبدیل می‌کند. ما در مقاله کامپوزیت چیست قصد داریم در رابطه با کامپوزیت بیشتر صحبت کنیم پس در ادامه همراه ما باشید.

کامپوزیت چیست؟

کامپوزیت دندان یا composite veneer نوعی ماده پرکاربرد در دندانپزشکی است که حالت خمیری داشته و پس از قرارگیری روی دندان، متناسب با ابعاد آن، با نور مشخص با طول موج مخصوص سفت شده و بر روی دندان قرار می گیرد. در واقع مواد اصلی تشکیل دهنده کامپوزیت ها گلاس، کوارتز و رزین آکریلیک است که در بسته بندی های سرنگ مانندی که تیره هم هستند در بازار تجهیزات دندانپزشکی به فروش می رسد. استفاده از بسته بندی های تیره رنگ به این دلیل است که برخورد نور با این مواد سبب سفت و سخت شدن خمیر کامپوزیت می شود. 

نحوه قرارگیری کامپوزیت ها بر روی دندان به این صورت است که این ماده چسپناک پیوندی قوی با مینا و عاج دندان ایجاد کرده و جهت درمان شکستگی ها، اصلاح ارتفاع دندان ها، تغییر رنگ دندان و … از آن استفاده می شود. بعد از قرارگیری کامپوزیت روی دندان ها می توان پولیش و صاف کردن کامپوزیت را انجام داد و زیبایی در حد دندان های طبیعی را فراهم نمود. موادی همچون آمالگام را در نظر بگیرید، این مواد سیاه بوده و هیچ گاه زیبایی در حد کامپوزیت را ندارند، با استفاده از کامپوزیت برای درمان های دندانپزشکی، ترمیم دندان ها به همراه زیبایی برای آن ها فراهم می گردد.

کاربرد کامپوزیت دندان:

درمان ونیر کامپوزیت برای موارد زیر کاربرد دارد:

• برطرف کردن لکه‌های روی دندان
• همرنگ کردن دندا‌ن‌ها
• درمان عیوب ظاهری دندان مانند لب پر شدن
• کوتاه یا بلند بودن دندان‌ها و درمان آن
• درمان ظاهر دندان‌های ترک خورده و شکسته
• درمان فاصله‌ی بین دندان‌ها
• درمان رنگ دائمی دندان‌ها
• ساییده شدن سطوح جونده دندانی
• نامرتب و یا کج بودن جزئی دندان ها

مزایای استفاده از کامپوزیت:

استفاده از کامپوزیت ها در درمان های دندانپزشکی شامل مزایای زیر است:

• ایجاد زیبایی در دندان هنگام لبخند زدن به دلیل همرنگ بودن آن با سایر دندان ها
• هزینه بسیار پایین آن نسبت به لمینت دندان
• مدت زمان لازم برای انجام کامپوزیت کوتاه بوده و در یک جلسه انجام می شود.
• بسیاری از مشکلات و عیوب ظاهری دندان ها را می‌پوشاند.

معایب استفاده از کامپوزیت:

از جمله معایب کامپوزیت ها می توان به:

• امکان تغییر رنگ و ماندگاری کامپوزیت ها نسبت به سایرین کمتر است.
• امکان شکسته شدن کامپوزیت زیاد است.
• در صورت عدم مراقبت های لازم امکان تغییر رنگ و لکه پذیری دارد.

همچنین استفاده از کامپوزیت برای افرادی که دارای شرایط زیر هستند اصلا توصیه نمی شود:

• ساییدگی یا پوسیدگی شدید دندانی
• دندان‌قروچه‌کردن
• دندان‌های به‌شدت نامنظم و به‌هم‌ریخته
• بیماری‌های دهان و لثه
• ناهنجاری‌های فک و دهان.

انواع کامپوزیت:

کامپوزیت ها در انواع مختلفی هستند که دندانپزشک متناسب با جنس و کاری که قرار است بر روی دندان انجام شود مدل مناسب را انتخاب می کند:

• روکش‌های سرامیکی یا پرسلن:

روکش های سرامیکی و یا همان پرسلن از مواد سخت سرامیکی تشکیل شده اند که جهت ترمیم و زیبایی دندان از آن ها استفاده می شود. به جهت سخت بودن این مواد نیاز به قالب گیری تخصصی است و بیشتر برای دندان های قدامی و خلفی استفاده کاربرد دارد.

• رزین کامپوزیت‌ها:

این کامپوزیت ها که از ذرات معدنی تغییر شکل یافته و پلیمرهای رزینی تشکیل شده اند، برای ترمیم دندان استفاده می شود. این کامپوزیت ها به سه دسته کامپوزیت های معمولی، کامپوزیت های میکروفیل، کامپوزیت های ماکروفیل، کامپوزیت های هیبریدی و کامپوزیت های نانو هیبرید تقسیم می شوند که نحوه استفاده از هر کدام متفاوت است.

• کامپوزیت ips:

جدیدترین نوع کامپوزیت ها که در دندانپزشکی استفاده می شود کامپوزیت های IPS هست. این کامپوزیت ها از دوام و استحکام بالایی برخوردار بود و نسبت به کامپوزیت های قبلی سازگاری بیشتری با لثه ها دارد. به همین دلیل مشکلاتی نظیر عفونت لثه یا مشکلات ناشی از آن کمتر در این کامپوزیت ها دیده می شود.

تفاوت بین ونیرهای کامپوزیتی و پرسلن:

ونیرهای کامپوزیتی و پرسلن دو تکنیک بسیار کاربردی هتسند که بر روی دندان قرار گرفته و سبب ترمیم نامرتبی دندان، رفع دندان‌درد، ترمیم حفره‌ها و پوسیدگی‌های دندانی و سفیدکردن و زیبایی دندان‌ها می شوند. اما این دو با یکدیگر تفاوت هایی دارند که شامل:

• رزین کامپوزیت معمولا به سطح جلوی دندان‌ها چسبانده شده تا شکل و رنگ آنها جذاب‌تر شوند اما ونیرهای پرسلن از جنس سرامیکی هستند و استحکام و دوام آنها بسیار بیشتر است.
• ونیرهای پرسنل دقیقا مطابق شکل و ساختار دندان ها قالب گیری شده و سپس بر روی دندان سوار می شوند اما ونیرهای کامپوزیتی به صورت مستقیم بر روی دندان قرار گرفته و استحکام و دوام کمتری دارند.

شرایط نگهداری بعد از انجام کامپوزیت:

کامپوزیت ها ، ماندگاری بالایی دارند که با رعایت بهداشت و مراقبت های لازم می توان طول عمر آن را افزایش داد. بعد از انجام کامپوزیت دندان تا 48 ساعت از مصرف چای، قهوه و نوشابه خودداری نمایید. مسواک زدن و استفاده مرتب از دهانشویه می تواند طول عمر آن را افزایش دهد. همچنین بعد از شکستن کامپوزیت امکان ترمیم آن وجود دارد.

در برخی افراد دیده شده که بعد از کامپوزیت دندان ها دچار حساسیت شده و نسبت به سرما و گرما حساسیت پیدا می کنند. اگر شما هم دچار این عوارض شدید نگران نباشید زیرا که بعد از مدتی این عوارض برطرف می شوند.

مقایسه لمینت و کامپوزیت:

لمینت و کامپوزیت هر دو از روش های ترمیم و زیبایی دندان به شمار می روند، اما با این حال این دو متفاوت هستند. در هر دو روش یک لایه نازک بر روی دندان می چسبد اما با دو جنس متفاوت که سبب تفاوت بین این دو می شود که شامل موارد زیر است:

1. لیمنت طبیعی تر از کامپوزیت است.
2. قیمت کامپوزیت ها از لمینت کمتر است.
3. لمینت ها نسبت به کامپوزیت ها از استحکام بالاتری برخوردار هستند.
4. روکش‌های پرسلن لمینت‌های دندانی در مقایسه با کامپوزیت‌ها کمتر مستعد لکه‌دار شدن هستند.

تفاوت کامپوزیت و آمالگام:

از هر دو ماده آمالگام و کامپوزیت برای پر کردن دندان استفاده می شود. آمالگام بر پایه قلع، نیکل، نقره، روی و جیوه بوده و همانطور که در مطالب بالا گفته شد، کامپوزیت بر پایه نوعی رزین مصنوعی و سیلیکا است. همانطور که در تصویر هم مشاهده می کنید رنگ آمالگام تیره رنگ بوده و هنگام پر شدن دندان با آن کاملا قابل تشخیص است. به همین دلیل اگر دندان شما هنگام صحبت کردن قابل مشاهده است از آمالگام برای پر کردن آن استفاده نکنید. اما کاملا برعکس کامپوزیت یک ماده پر کردنی همرنگ دندان است و چنانچه به شکل صحیح استفاده شود، تشخیص ناحیه پر شده با دندان طبیعی را غیر ممکن میکند.

از لحاظ دوام و ماندگاری این دو ماده با یکدیگر تفاوتی ندارند اما قیمت کامپوزیت از آمالگام بیش تر است. همچنین به دلیل مسائل زیست محیطی استفاده از این ماده در برخی کشور ها مانند اتحادیه اروپا دارای محدودیت است، اما لازم است بدانید که جیوه موجود در آمالگام اصلا برای بدن انسان ضرری ندارد.

ارتودنسی یا کامپوزیت:

یکی از روش های درمانی در دندانپزشکی که برای اصلاح فک و دندان استفاده می شود ارتودنسی است. از این روش برای درمان به هم ریختگی و مرتب کردن دندان استفاده می شود. اما ممکن است این سوال برای شما هم پیش آید که آیا می توان از کامپوزیت به جای ارتودنسی استفاده کرد؟

پاسخ این سوال کاملا به نوع دندان و میزان به هم ریختگی در آن دارد. گاهی ممکن است میزان به هم ریختگی دندان به قدری جزئی باشد که با روکش بتوان آن را بر طرف کرد. اما در شرایطی که میزان آن زیاد باشد حتما باید ارتودنسی را به عنوان یک روش درمانی انتخاب کنیم.

منبع: 

کامپوزیت چیست و چه کاربردی دارد